OOXML: piztia ez dago lo.

Pozik bizi nintzen eta hara non irakurtzen dudan Microsoft-en dokumentuentzako OOXML estandarra ISO estandar gisa onartua izan zela apirilaren 2an (Mikel Olasagastiren artikulua 08-4-12ko Gaur8n -ez dago sarean-).

Gai honetaz neukan azken berria ISOk 07ko apirilean Microsoften formato honi emaniko ezetza zen (ikus berria EuskalGNUn) baina orain jakin dut erabakia ez zela behin betikoa, eta hain zuzen, Microsoft ez dela lo izan eta erantzun hura irauli duela, estatu kopuru handi baten aldeko botoa (edo abstentzioa) lortuz.

Beraz, oraintxe bi estandar daude dokumentuetarako: ODF irekia (OpenOffice-ren Open Document Format, ISO estandarra 2006ko irailetik) eta Microsoften OOXML (Office Open XML, guztiz "open" ez omen dena). Software askearen aldekook ODF estandar bakar gisa gelditzea espero genuen, baina "zaplada" ederra hartu dugu erabaki honekin, Microsoften softwarea baita nagusi munduko ordenagailu pertsonal gehien-gehienetan, eta beraz, ia bermatuta daukate beren bezeroek OOXML estandarra erabiltzea.

Aipatu beharra dago, ordea, OOXML estandarra ez dela opari Microsoften bezeroentzat ere, gaur egungo MS Office (edo MSWord) bertsioek ez baitute gaitasunik formato hori erabiltzeko, eta beraz, erabiltzaileek gutxienez "Compatibility Pack" izeneko software gehigarri bat instalatu beharko dute, edo bestela, Windows XP utzi eta Windows Vista bedeinkatura aldatu.

Zorionez, oraindik ez da guztiz finkoa ISO elkartearen erabakia, hilabete biko epea baitago helegiteak jartzeko, eta izan ere, susmo handiak daude Gatesen enpresak ez duela modu guztiz garbian lortu zenbait estaturen aldeko botoa. Barrapunto.org-en gunean aurkituko dituzue azalpen gehiago susmo horietaz, bai eta prozesu osoaz (eta estatu bakoitzaren botoa zein izan zen erakusten duen mapamundia). Euskaldunok, jakina, ez gara nor ISO erakundean ahotsa izateko, eta gure "ama lur" Espainia abstenitu egin zen. Osoa irakurri...

Enpresaburu bihotz-gogorrenak ere ubuntuzale!

Barre ere egin daiteke GNU/Linux kontuen inguruan, eta izan ere, sarean ez dira gutxi gure sistema eragile maitearen gaineko ateraldi eta txantxak. Hemen doakizue adibide bat, ELER webguneko Linux komikietatik hartua:

(Itzulpena: "Denbora piloa aurreztu dugu gure copyright-hausketa detektorea egiteko Ubuntu erabiliz!" -"Zeozertarako balio duen gauzarik ez dago doan... Ubuntu izan ezik.")

Komikian ikusten denez, pertsonen argazkiak erabiltzen dituzte ELER gunearen egileek komikiak osatzeko. Gehienetan software askearen arloko guru ezagunen argazkiak izaten dira (goiko adibide hori, beraz, salbuespena da alde horretatik). Osoa irakurri...

GNU eta Linux: nori berea (II)

Torvalds-ek ez zeukan buruan GNU proiektuarekin bat egitea bere kernela egiten hasi zenean, baina software sorta biak elkartzea eta abiaraztea ez zen lan nekeza, eredu bera baitzuten oinarrian: UNIX sistema eragile zahar baina indartsua. Adostasuna lortu zen programatzaile guztien artean, eta GNU proiektuak Linux kernela baliatuz osatu zuen, azkenik, sistema eragile oso eta askea.
Urtetako lan nekeza egin zuten hainbat eta hainbatek horretara iristeko. Zenbatu ezin diren egun eta orduak emango zituzten programa-atal bakoitzaren diseinua adosten eta osatzen. Badirudi, ordea, ez zitzaiela bururatu xehetasun bat adostea: nola deituko zioten sistema eragile askeari.

Beharbada Torvalds-ek hartu zuen sona handiagatik, edo besterik gabe izen deigarri, erraz edo atsegina izateagatik, kontua da Linux esateko ohitura nagusitu dela, ordutik hona, sistema eragile berria izendatzeko.

Hortaz, zati baten izena erabili ohi da sistema osoa izendatzeko. Zorionez ez du eztabaida eta zatiketa larririk sortu gai horrek, baina erraz ulertzekoa da Stallman izendatze horrekin gustura ez egotea, eta eskaintzen dituen hitzaldi eta elkarrizketa ugarietan beti azpimarratzen du izen egokiagoa izango litzatekeena: GNU/Linux, nori berea onartu behar zaio eta.

Stallmanek eta Torvaldsek gai horren inguruan zer jarrera duten ikusteko adibide ezin argiagoa utzi zigun 1999ko Linux World Conference jardunaldiak: bertan Open Source sortzaileentzako lehenengo Torvalds saria eman zioten Stallmani, eta hark betiko gordeta gelditu den esaldiaz onartu zuen saria: "Armada Errebeldeari Han Solo saria ematea bezalakoa da hau". Stallmanek hitz egiten zuen bitartean Linus-en haurrak hara-hona ibili ziren agertokian eta aitak, jakina, haiei arreta gehiago eskaini zien kidearen hitz eztabaidatsuei baino gehiago.

Sarean hainbat lekutan aurkituko dituzue "fenomeno" bion hitzaldi eta elkarrizketak: Linus ikasle fin itxurakoa kontu teknikoetara emana ikusiko duzue; Stallman hippy itxurakoa, berriz, filosofiara emanagoa. Bakoitza bere erara, tipo majoak ematen dute bi-biek.

Hemen doazkizue Youtuben aurki daitezkeen Stallmanen hiru bideo (Linusek baino "saltsa" gehiago sortzen du berak eta):

• Stallman Torvalds saria jasotzen (Linux World Conference 1999).
• Stallman GNU/Linux esan behar dela azaltzen, besteak beste (Kataluniako TV3 katean, 2007 -gaztelaniaz-).
• Stallman software askearen filosofia azaltzen (2006?,-azpitituluak italieraz-)

Osoa irakurri...

GNU eta Linux: nori berea (I)

Sistema eragile oso eta zabal honetaz entzuten eta irakurtzen urteak eman ostean, pasa den urteko udaren amaieran instalatu nuen, azkenik, ordenagailuan, eta bihurtu nintzen... "linuxero"! Interes handiaz hartzen ditut, ordutik hona, sistemaren bilakaeraren gaineko berriak, bai eta haren historiaren gaineko kontu eta pasadizo ugariak. Ildo horretatik joko dut post honetan, eta batez ere, oraindik guztiz finkatu gabe dagoen kontu bati begiratuko diot: sistema eragilearen izena.
Sistema oso eta zabala dela esan dut, eta ez soilik eskaintzen dizkigun baliabide informatikoengatik; dakarkigun onura ez da soilik teknologia edo informatika arlokoa, filosofia oso bat dago sistema sortzeko eta garatzeko jarraitzen den bidean: software askearen filosofia, eta pentsatzeko eta jarduteko era hori, teknologiaren arloa gaindituz, gizarteko beste hainbat arlotara hedatzen da.

Hainbat eta hainbat lagunen ekimenari esker ari da hau gertatzen, baina zalantzarik gabe izen bi datozkigu burura software askeaz hitz egitean: Richard Stallman eta Linus Torvalds. Lehenak, informatikako arloan komertzialtasuna eta ekimen pribatua gailentzen ari zirela ikusirik, doan lortu eta partekatu ahalko zen sistema eragile bat sortzeari ekin zion beste hainbat informatikari "zororekin" batera, eta GNU proiektuari (1984) eta FSF edo Free Software Foundation-i eman zieten gorputza (1985).

Lan eskerga da sistema eragile bat osatzea (hortik dator halako produktuen inguruan hainbeste jende, baliabide eta diru mugitzea: adibide ezinhobea dugu Microsoft-en Windows famatua), eta hainbat programa txiki berezitan banatzen da sistema eragile batek egiten duen lana. GNU proiektuko partaideek programa horietako ia denak egin zituzten 1990 ingururako, azkenerako utziz software atal nagusia: sistema eragilearen muina edo "kernela". Orduantxe (1991) atera zuen argitara Linus Torvalds finlandiar gazteak, beste zenbait programatzaileren laguntzaz, bere kernel berri askea: Linux.
Osoa irakurri...

Nautilus, Krusader, Konqueror...? Fitxategi-kudeatzaile egokienaren bila (II)

Aurreko sarreran ikusi dugun legez, Konqueror-ek modu bereziki argian eta toki aldetik ondo antolatuan erakusten ditu fitxategiak. Alabaina, bistaratze modu hori ez da Konqueror-en lehenetsirik datorrena, baizik eta beste hau, ikono handiez eta fitxategi-izenak azpian eta lerroka zatituta dituena:

Aldatu egin beharko ditugu, hortaz, bistaratze hautapenak Konqueror-en menuan: behar dugun bistaratze mota lortzeko view - view mode - multicolumn view hautatuko dugu, eta ikonoen neurria txikienera aldatu (view - icon size - tiny). Bistaratze mota hori hemendik aurrera lehenetsi gisa ezarri nahi badugu, settings menura jo beharko dugu: settings - save view profile "file management" (eta irekitzen den leihoan save sakatu):

Orain artekoarekin, beraz, Konqueror-en fitxategiak guk behar dugun eran bistaratzea lortu dugu. Gure leiho-kudeaketa sistema KDE baldin bada ez dugu ezer gehiagorik egin beharko karpeta bateko edukiak, disko gogor batekoak etab. aipaturiko moduan bistaratzeko, KDEn Konqueror baita fitxategi-kudeatzaile lehenetsia. Ez da hala, ordea, Gnomen: Nautilus du horrek lehenetsitako kudeatzailea, eta beraz, edo fitxategiak bistaratu nahi ditugun bakoitzean Konqueror zabalduko dugu applications menutik, edo bestela Gnome-ren konfigurazioa aldatu beharko dugu Konqueror lehenesteko, eta hemen dator arazoa: ez dago modu argirik konfigurazio aldaketa hau Gnomen orokor bihurtzeko. Bi irtenbide aurkitu ditut Linux foroetan:

-Bash script baten bitartez konfigurazio-fitxategi jakin batzuetan aldaketak eragitea Konqueror (edo beste kudeatzaile bat) lehenetsi gisa ezartzeko. Psychocats.net ubuntuzale gunean aurkituko duzue script hori eta behar diren argibideak Gnomen fitxategi kudeatzailea aldatzeko. Badirudi batzuei emaitza ona eman diela bide honek, baina ez guztiei (niri ez, adibidez).

-Sistemako /media karpetara jo eta bertan ditugun direktorio eta disko bakoitzari Konqueror erantsi "open with" fitxan (direktorioen gainean eskuin-klik egin, properties hautatu, honen barruan open with fitxan Konqueror erantsi) eta Konqueror ikonoaren botoia sakatuz Konqueror ezarri direktorioa irekitzeko lehenetsitako kudeatzaile gisa. Irtenbide hau menuen bitartez egin daiteke eta beraz, norbera bidean galtzeko aukera gutxiagokoa da, baina berriro ere ez digu erabiltzaile guztiei behar den emaitza ematen (niri ez, berriro!). Behin baino gehiagotan aipatzen da ezintasun hau foroetan (ikus, adibidez ubuntuforums.org)

Hortaz, KDEn erraz erabil dezaket Konqueror kudeatzaile argi eta txukuna fitxategiak bistaratzeko, baina Gnomen lan gehiago eskatzen du Konqueror erabiltzeak. Gai honetaz idazten hasi naizenean Gnome dudala gustokoen esan dut, soil samarra izanik ere, behar ditudan baliabide ia-ia guztiak eskaintzen dituelako, eta post bion bidez argitu dugu azkenean zer den "ia-ia" hori. Ezinbestekoa izaten zait direktorioetako edukiak ahalik eta modu erangikorrenean bistaratzea, hainbat karpeta eta fitxategirekin "dantzan" ibiltzen bainaiz, batez ere lanean. Ondorioz, KDE darabilt orain, Konqueror-ek eskaintzen duen fitxategi-bistaratze mota ez didalako hain eskura jartzen Gnomek.

Nahikoa dugu gaurkoz honetaz, baina kontuz, ez dugu gaia agortu!! Bikaina da Konqueror hainbat aldetatik baina hartaz esaten den guztia ez da musika eta lore! Eta gainera Dolphin datorkio lehia egitera... Hurrengoan jardungo horretaz.


Osoa irakurri...

Nautilus, Krusader, Konqueror...? Fitxategi-kudeatzaile egokienaren bila (I)

Gnome mahaigain-kudeatzailea dut gustuko diseinu aldetik: soilagoa da KDE baino, ez dauka hainbeste menu, aukera eta osagarririk, baina diseinu argi eta dotorea ematen dio mahaigainari, eta nik behar ditudan baliabide guztiak eskaintzen ditu... Hobeto esanda, ia-ia guztiak!

Gabezia txiki bat aurkitzen diot batez ere, bat bakarra, baina lana zailtzen didana: Gnome leiho-sistemaren baitan fitxategiak kudeatzen dituen Nautilus software-atalak ez du karpetetako edo direktorioetako fitxategiak zutabeka bistaratzeko aukera ematen. Egia da zutabe modukoetan bistaratuko ditugula fitxategiak "view" menuan aukera batzuk aldatzen baldin baditugu, baina fitxategien izenak, 6-7 karaktere baino luzeagoak baldin badira, lerroetan zatituak agertuko dira beti, ez dago modurik edukiak zutabeka antolatu eta izenak ezkerrean, hautsi gabe, bistaratzeko. Irudi batzuen bitartez hobeto ikusiko duzue zer esan nahi dudan:

-Hau da Gnomeko Nautilus abian jartzen dugunean ageriko zaigun leiho-bistaratze mota (hots, Nautilus-en leiho ikuspegi lehenetsia):

-Aukera batzuk moldatzen baldin baditugu, zutabe modukoetan antola dezakegu leihoa (ohartu fitxategien izenak zatituta ageri direla: ez dago hori konpontzerik Nautilus-en):

Ezin lor daiteke fitxategien ikuspegi argiagorik? Bai, zorionez: Linuxen ohikoa denez, software-pakete ezberdinak ditugu aukeran zeregin bakoitzerako, eta kasu honetan, gutxienez beste bi fitxategi-kudeatzaile sendo jaitsi eta instalatu ditzakegu Gnomeren baitan: Krusader eta Konqueror (plataforma ezberdinetarako eskura dauden fitxategi-kudeatzaileen zerrenda konparatua aurki dezakezue en.wikipedian.org-en).

Erraz instalatu dut Krusader kudeatzailea Synaptic erabiliz. Konqueror berez dator instalatua Gnome-n. Krusader Applications - Accesories azpimenuan kokatu da, eta Konqueror, berriz, Applications - Internet azpimenuan. Egia esan, banekien bietatik zeinek eskainiko zidan bilatzen nuen aukera (Konqueror-ek), baina jakinmina neukan Krusader-en portaera ikusteko, gauza onak irakurri baititut foroetan hartaz. Hemen daukazue Krusader-en bidez bistaratua goian Nautilus bidez bistaratu dugun karpeta bera:
Leiho bi eskaintzen dizkigu beti Krusader-ek, bakoitzean nahi dugun karpeta edo direktorioa bistaratzeko eta kudeatzeko. Kudeatzaile tekniko samarra dela esango nuke, fitxategiak antolatzeko baino gehiago fitxategien arloko eragiketak egiteko da aproposa: FTP transferentziak, artxibaketa, fitxategien checksum-ak, karpeten sinkronizazioa... Hurrengo batean astiroago aztertzea merezi du Krusader-ek dudarik gabe, baina ez da nik bilatzen dudana fitxategien ikuspegiari dagokiola: irudian ikusten den bezala, zutabe bakarrean erakusten ditu direktorio bakoitzeko edukiak, ez du beste ikuspegirik eskaintzen. Zer da, beraz, nik behar dudana? Ondoko hauxe, Konqueror-ek eskaintzen duena:

Ona ezta? Toki txikian argi erakusten ditu karpetako fitxategiak, izen osoak eta guzti. Hori da nahi dudana! Eta gainera, hain gustuko dudan Gnome alboratu gabe: amaitu ote dira nire buruhausteak? Hurrengo sarrera baterako utziko dut erantzuna, gaur nahikotxo luzatu naiz eta. Osoa irakurri...

Microsoft eta Linux elkarren osagarri?

Has dezagun bloga irribarre batekin. Argazki bitxi hau aurkitu dut Osloko Unibertsitateko ikasle Hans Peter Verne-ren web-orrian (linuxtoons atalean): badirudi Microsoft eta Linux --bata leungarri, bestea garbigarri-- elkarren lagun izan daitezkeela ordenagailuen mundutik kanpo!

Osoa irakurri...